Шағын несие алуда сақ болыңыз: Қазақстанда «жалақыға дейін» деп берілетін несие мөлшерлемесі өсті 

1 қазанда микрокредиттер бойынша шекті мөлшерлемені тәулігіне 0,35-тен 0,4 пайызға дейін арттыру туралы түзетулер күшіне енді. 

2023 жылы қазан айынан бастап Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің шағын несие нарығына қатысты қаулысы күшіне енді. Осы құжатқа сәйкес, шағын несиелер бойынша сыйақыны есептеу ережелері қайта қаралды. Қарыз алу қымбатқа түседі 

Еске сала кетейік, микрокредит термині келесі шарттарды қамтитын несиелерге қатысты: сома – 2023 жылы 50 АЕК немесе 172 500 теңгеге дейін; мерзімі – 45 күннен аспайды. Демек бұл әдетте «жалақыға дейінгі ақша» деп аталатын қысқа мерзімді шағын несие. 

Бұған дейін микроқаржы ұйымдары (МҚҰ) мұндай ұсыныстар үшін сыйақы мөлшерлемесін келісімшарт мерзімін ұлғайту арқылы күніне 0,35 пайыз деп бекітетін. 

Дегенмен жаңа ережеге сәйкес бұл мән тәулігіне 0,4 пайызға дейін артады. Бұл қазақстандықтарға қалай әсер етеді? 

Тәуелсіз сарапшы және Telegram-дағы Finance.kz арнасының авторы Андрей Чеботаревтің пікірінше, мұндай шаралар қазақстандықтардың қарыз ауыртпалығын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін. 

«Бұл көрсеткіштерді жылдық мөлшерлемеге келтіретін болсақ, 103 500 теңгеге дейінгі шағын несие бойынша мөлшерлеме – 339 пайыз, ал 103 500 теңгеден 172 500 теңгеге дейінгі шағын несиелер бойынша – 211 пайызды құрайды. Ал егер несие мерзімі 45 күннен асқан болса, онда микроқаржы ұйымы мұндай несие бойынша жылына 146 пайыз есептей алады - бұрын ол 128 пайыз болатын. Сонымен – несие сомасының жартысына дейін есептей беріңіз», - дейді Андрей Чеботарев. Басқаша айтқанда, қарыз алушыларға жүктеме айтарлықтай артуы мүмкін, бұл өтелмеген жаңа қарыздардың пайда болу қаупін тудырады. Бұл ретте сарапшы азаматтардың шағын несиелер бойынша бар қарыздарына тоқталды – олардың көлемі қазірдің өзінде 1,1 трлн теңгеден асады. «Салыстыру үшін: банк несиесі бойынша максималды жылдық мөлшерлеме – 56 пайыз, ал МҚҰ бойынша – 146 пайыз!» – деп атап өтті Андрей Чеботарев.

 Telegram-дағы Tengenomika арнасының сарапшылары да осындай пікір білдірді. Олар мұндай қаржы құралдарын (микронесиелерді) негізінен несие тарихы нашар және банк алдында қарызы бар қазақстандықтар қолданатынын атап көрсетеді. 

«Біздің ойымызша, екінші деңгейлі банктер мен микроқаржы ұйымдарының шекті сыйақы мөлшерлемесіндегі мұндай елеулі айырмашылық одан да жүйелі тәуекелдерді тудырады. Әдетте банктер бас тартқан экономикалық агенттер МҚҰ-ға жүгінетіні белгілі», - деп атап өтті дереккөз. 

Тиісінше, қиын қаржылық жағдайға тап болған борышкерлер мен қызмет көрсетілмейтін шағын несиелер саны артуы мүмкін. 

Дереккөз nur.kz