Тегін   стоматологиялық   көмекті   кім   және   қайдан   алуға   болады

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы дабыл қағуда: ауыз қуысының аурулары  бүкіл  әлемде  3,5  миллиард   адамға  әсер  етеді.  Сонымен   қатар, бұл   жұқпалы   емес  аурулар арасында көшбасшы  болып  табылатын  кариес.

Сонымен   қатар, стоматологиялық  көмек  медициналық   көмектің  ең жаппай, қымбат  және  сұранысқа  ие  түрлерінің  бірі  болып  саналады. Алайда,   МӘМС  жүйесі  аясында   тістеріңізді   емдеуге  болатынын барлығы   біле   бермейді.

Медициналық  сақтандыру  қорымен   бірлесіп   Қазақстанда стоматологиялық   көмекті   қалай   тегін   алуға   болады?

Қазақстанда  кариес  бойынша  жағдай қалыпты, - деп  атап  өтті  медицина ғылымдарының   докторы   Сәуле   Есембаева. Оның айтуынша, жағдайдың  86% - ында  балалардың тістері кариеспен ауырады, яғни 10 баланың 7-інде тіс ауруы бар.

Сонымен қатар, елде адентияның үлкен пайызы байқалады, яғни егде жастағы адамдарда тістердің толық болмауы.

"Дүниежүзілік  денсаулық сақтау ұйымының ұсынысы бойынша егде жастағы   адамдардың 99% - ында  20  немесе  одан  да  көп   тістері  немесе жасанды   тістері   болуы   керек. Өкінішке   орай,  бізде  қарт  адамдардың  тек 2% - ында  20  немесе  одан  да   көп   тіс  бар.  Бұл  өте   қиын  жағдай, оны   тез   арада   өзгерту   керек", -  дейді маман.

Кариестің   дамуына  не  әсер  етеді?

Дәрігердің айтуынша, кариестің дамуына оңай сіңетін тамақ, газдалған сусындар   және ауыз қуысының гигиенасы дағдыларының болмауы әсер етеді.  Априори ең қатты тін болып табылатын тіс эмалы осы факторлардың әсерінен кенеттен бұзыла бастайды.

"Осыдан үш жыл бұрын біздің елімізде оқушыларға зерттеулер жүргізілген болатын. Біріншіден, жылына екі рет жасалуы керек тіс дәрігерінің профилактикалық тексерісін елемеу. Екіншіден, бұл тіс щеткасының маңыздылығын түсінбеу. Көптеген адамдар күніне екі рет тістерін щеткамен тазарту туралы білмейді", – деді ол.

Ата-аналар үшін балалардың диетасын бақылау өте маңызды, бұл тәтті тағамдарды, газдалған сусындарды артық жеуге жол бермейді. Сонымен қатар, сіз баланың тістерін дұрыс тазартуға, қандай паста мен щетканы қолдануға    болатындығын    көрсетуіңіз   керек,  -  дейді   тіс  дәрігері.

Тістердің   жағдайы  қай   жаста  қалай   анықталады?

10 жасқа дейін адам бүкіл стоматологиялық жүйені қалыптастырады. Сондықтан бұл өте сезімтал кезең. Сондай-ақ, тістің қалыптасуында жүктіліктің   бірінші   триместрі   маңызды   рөл   атқарады.

Сондай-ақ  оқыңыз: балаларды   кәсіби  тексеру. Кеш  болмас   үшін   қашан  және   қандай    дәрігерлерден   тексеруден  өту  керек.

Еуропалық  балалар  стоматологтары  қауымдастығының  соңғы   конгресінде  эмальдағы   ақ   дақтардың  пайда  болу  қаупін  ескере  отырып,  шартты  түрде    үш   жас  тобын    бөлетін   жаңа   мәліметтер  айтылды:

0-ден 4 жасқа дейін, яғни  жаңа  туылған  нәрестелер  мен  4  жасқа  дейінгі  балалар  тұрақты   инсекторлар  мен  алғашқы  молярлардың  флюороз қаупі бар, өйткені өмірдің осы кезеңінде осы тістердің жетілу процесі баяу жүреді.

4-6 жаста, тістердің бүйір тобы минералданған және жетілген кезде, премоларлар    мен   екінші   молярлар   флюорозға    ұшырауы    мүмкін;

6   жастан  асқан-үшінші   молярларды   қоспағанда,   флюороз    қаупі шамалы.

"Сүт   тістерін  бақылау керек, олармен не болады, тұрақты  тістермен  де болуы   мүмкін", – деді  дәрігер.

Тегін    стоматологиялық    көмекті   кім  ала   алады?

2020  жылдан бастап міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі азаматтардың  белгілі бір санаты үшін жоспарлы және шұғыл медициналық көмекті  қамтиды.

Жоспарланған  ала   алады:

18  жасқа  дейінгі  балалар;

Жүкті   әйелдер.

Сондай-ақ  оқыңыз: денені  толық  тексеру.  МӘМС аясында  Check-up-тен қалай  өту  керек.

Шұғыл  көмек   алатындардың  қатарында :

18   жасқа  дейінгі  балалар;

Жүкті   әйелдер;

Ұлы  Отан  соғысына  қатысушылар;

I, II, III, IV топтағы  мүгедектер;

көп  балалы  аналар;

атаулы  әлеуметтік  көмек  алушылар;

жасы  бойынша  зейнеткерлер;

инфекциялық  және  әлеуметтік  мәні  бар  аурулармен   ауыратын   науқастар;

мүгедек  балаға  және  бала  кезінен  I  топтағы   мүгедектерге  күтім жасайтын   жұмыс   істемейтін  адамдар.

Аз  қамтылған  отбасылардан  шыққан  6  жастан  12  жасқа  дейінгі балаларға  тіс-жақ  ауытқуларының   түрлері,   бұл   тістемнің   ақаулары, жақтың  микрогнатиясы, сонымен қатар туа біткен жақ-бет патологиясы, жоғарғы  ерін  мен  таңдайдың   жырығы  бар   балаларға   да   ортодонтиялық көмек   тегін   көрсетіледі.

МӘМС   бойынша   тістерді   жеке   стоматологияларда   емдеуге  бола  ма?

Бұрын амбулаториялық деңгейде стоматологиялық көмекті тек мемлекеттік емханадан алуға болатын, қазір тегін қызметтерді лицензиясы бар және медициналық  сақтандыру  қорының жеткізушісі болып табылатын кез келген стоматологиялық  клиникада ұсынады.

"Егер соңғы уақытқа дейін пациенттен алғашқы медициналық-санитарлық көмек ұйымынан арнайы жолдама сұралса, биыл біз онсыз жұмыс істей аламыз және пациентке тікелей қызмет көрсете аламыз. Қандай клиниканы, қай тіс дәрігерін таңдау – бұл пациенттің өзі. Сондықтан, сақтандыру медицинасының  мүмкіндіктерін  пайдалана отырып, кариоздық  процестерді дамытуды  бастамау  үшін  міндетті түрде балалар стоматологына бару қажет", – деп нақтылады Сәуле Есембаева.

Шұғыл және жоспарлы стоматологиялық көмекке не кіреді?

Жедел стоматологиялық көмекке пульпит, пародонтит, жақ-бет жарақаттары, одонтогендік және біркелкі емес қабыну ауруларының өршуі, стоматит және хирургиялық араласуды қажет ететін басқа да ауыр жағдайлар жатады.

Жедел стоматологиялық көмек неғұрлым нәзік және күрделі кезең болып саналады, оған флегмона, абсцесс, қайнау, яғни аурухана жағдайында біз емдейтін аурулар кіреді, деп түсіндірді дәрігер.

Тегін ұсынылатын қызметтер:

анестезия;

жақ және тіс рентгенографиясы;

тісті жұлу;

препараттау және пломба салу;

периостомия;

пульпит, периодонтит, стоматиттің жедел түрлерін, альвеолитті емдеу;

абсцесті ашу.

Жоспарлы көмек әдетте алдын-алу шаралары кезінде, пациенттердің өміріне немесе денсаулығына қауіп төндірмейтін аурулар мен жағдайлар кезінде көрсетіледі. Оған анестезия, рентгенография, химиялық қатаюдың композициялық материалдарынан пломба салу, тісті қарапайым және күрделі алып тастау кіреді.

Ауыз қуысы ауруларының алдын-алуды қалай жүргізу керек?

Кариестің дамуына жол бермеу үшін ауыз қуысының гигиенасын үнемі сақтау керек және тіс эмалын бұзатын тағамдарды артық жеуге жол бермеу керек.

Сонымен қатар, тістерге қажетті элемент-фтор. Дегенмен Қазақстанда, тіс дәрігерінің айтуынша, фтордың алдын алудың кейбір әдістеріне күмәнмен қарайды. Мысалы, су мен сүтті фторлау.

"Бізде әлі күнге дейін фтор – бұл улану деп саналады және оны ешқандай жағдайда қолдануға болмайды. Фтор - бұл өте улы микроэлементтер, ол физиологиялық тұрғыдан қажетті концентрациядан зиянды концентрацияға күрт ауысады. Яғни, сіз фтордан асып кетесіз-сіз асқынулар мен флюорозды, тістердегі  дақтарды және тістің тегіс емес бетін аласыз. Бірақ сіз аяқтамайсыз, сіз кем емес маңызды проблема аласыз – кариес. Бірақ егер сіз шараны ұстанатын болсаңыз, онда сіз тістеріңізді ұзақ уақыт бойы жақсы күйде  сақтай  аласыз", – деп  атап  өтті  дәрігер.