Кәрі  құрылықта  дәрігерлердің  жетіспеушілігі  және  төмен  жалақыға наразылық білдірушілер көп.

Соңғы кездері Франция, Германия, Словения және Швеция елдерінің денсаулық  сақтау  қызметкерлері  наразылықтарын  жиі  білдіруде.  

Еуропа Денсаулық сақтау дағдарысынан зардап шегіп келеді. Бұл салада қызметкерлердің  ұзақ уақыттан бері жетіспеушілігі, жалақының төмендігі байқалуда. Соның салдарынан мамандарға үстеме жұмысқа шығуға тура келеді. Сонымен қатар, Францияда медициналық білім берудегі реформаға студенттер мен дәрігерлерде наразылығын  білдіруде.

Францияда, Словенияда немесе Швецияда ауруханалар қызметкерлердің жетіспеушілігі, жалақының төмендігі және мамандарға қосымша жұмыс уақытының ұлғаюы орын алып отыр. Әрине, мұндай жағдай дәрігерлердің пациенттерге қызмет көрсетуіне сөзсіз әсер етіп келеді.

Медбикелер, акушерлер, рентгенологтар мен рентген медбикелері жетіспейді

Швецияда медицина қызметкерлері соңғы 16 жылда алғаш рет 2024 жылы 78 күн қатарынан жұмыс күнінің ұзақтығына және төмен жалақыға наразылығын білдірді.

Скандинавия елдерінде ереуілдер Еуропаның басқа аймақтарына қарағанда сирек кездеседі, бірақ төрт айлық ұжымдық келісім-шарт келіссөздерінен кейін Швеция медицина қызметкерлері қауымдастығы 11 сәуір мен 28 маусым аралығында жалғасқан ереуілге шығуға мәжбүр болды.

"Біз келіссөздерде тығырыққа тірелдік", - деді Синева Рибейро, Швецияның Денсаулық сақтау қызметкерлері қауымдастығының президенті. 114 000 мүшесі бар және медбикелер, акушерлер, биомедициналық ғалымдар мен рентгенологтардың уәжін айтуда. "Біз ереуілге шығуға мәжбүр болдық. Біз жанжалға баруымыз керек болды".

Кәсіподақ қосымша жұмыс уақытына тыйым салуды да енгізді. "2023 жылы олар қауымдастық мүшелері үш миллион қосымша жұмыс уақытын өткізді", - деді Рибейро. "Біз медбикелер, акушерлер, рентгенологтар мен рентген медбикелерінің жетіспейтінін білеміз".

Осының нәтижесінде Швеция Медицина қызметкерлерінің қауымдастығы өз мүшелерінің 10% - ы үшін жұмыс уақытын қысқартуға қол жеткізді - түнгі ауысымда жұмыс істейтіндер-жалақыны 3,05% - ға көтерді және жұмыс берушілер медбикелердің мамандануы үшін ақы төлейді деген келісімге келді.

Екінші жағынан, олар медициналық қызметкерлердің жұмыс аптасын 40-тан 37 сағатқа дейін қысқартуға  келісті.

Жалпы, еңбек жағдайының нашарлауы медицина қызметкерлерін Швециядан көрші елдерге көшуге мәжбүр ететін негізгі факторлардың бірі болып саналады.

"Норвегияда шамамен 20 000 медбике жұмыс істейді, өйткені олар аптасына аз сағат төлейді", - дейді Рибейро.

13000 білікті медбике кәсібінен бас тартқан.

Сонымен қатар, 13000 білікті медбике кәсібінен бас тартқан.

"Швецияда жағдай ЕО-ның басқа елдеріне қарағанда жақсы болуы мүмкін", - дейді Рибейро. "Бірақ бізде әлі де халықтың денсаулығына қамқорлық жасай алатын медбикелердің жетіспеушілігі бар. Біз келесі пандемияның қашан болатынын ешқашан білмейміз".

Уақыттың  бомбасы болуы мүмкін

Бірақ іс жүзінде мұндай проблема бүкіл Еуропалық Одақта бар.

Блок елдеріндегі мемлекеттік ауруханалар бір мезгілде қиындықтарға тап болады, соның ішінде денсаулық сақтау қызметтерін қажет ететін халықтың қартаюы және зейнеткерлікке шыққан медицина қызметкерлерін ауыстырудағы қиындықтар, өйткені бұл мамандық бұрынғыдай көпшіліктің қызығушылығын тудырмайды.

"Сұраныс негізінен төрт негізгі факторға байланысты өсуде: халықтың қартаюы, мультиморбидтіліктің жоғарылауы және созылмалы аурулар, COVID-19 пандемиясы кезінде жинақталған кестенің артта қалуы және пациенттердің өз-өзіне күтім жасауының артуы",-деп түсіндірді Томас Сапата, ДДҰ Еуропадағы Денсаулық сақтау және қызмет көрсету жөніндегі аймақтық кеңесшісі.

Ол Еуропа елдерінің денсаулық сақтауы "Кадрлық дағдарысқа" тап болғанын айтты, бұл денсаулық сақтау мамандарының әртүрлі санаттарының ереуілдерінен көрінеді.

"Бізде дәрігерлер мен медбикелер бұрынғыдан да көп. Мәселен, соңғы 10 жылда бүкіл өңірде дәрігерлер саны 20% - ға, ал медбикелер саны 10% - ға өсті. Алайда сұраныс жылдам қарқынмен өсуде. Бұл біздің тапшылығымызды, сұраныс пен медицина қызметкерлерінің арасындағы алшақтықты білдіреді", - деді ол.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) Еуропалық филиалы 2022 жылдың қыркүйегінде жариялаған аймақтық баяндамада Еуропа мен Орталық Азиядағы денсаулық сақтау жүйелеріне қауіп төндіретін "уақыт бомбасы" туралы айтқан болатын.

Онда Денсаулық сақтау және күтім саласындағы кадрлардың қартаюы басты проблемалардың бірі болып табылады, баяндамада қаралған 44 елдің  дәрігерлерінің 40% - ы 55 жастан асқан.

Сондай-ақ, баяндамада ұзақ жұмыс күні, кәсіби қолдаудың жеткіліксіздігі және қызметкерлердің жетіспеушілігінен медицина мамандарындарының өздерінің психикалық денсаулығының нашарлығы туралы айтылады.

Кейбір елдерде медбикелердің 80%-дан астамында COVID-19 пандемиясынан туындаған психологиялық күйзелістің қандай да бір түрі туралы хабарлады. Есепке сәйкес, он медбикенің тоғызы жұмыстан кетуді қарастырады.

Осы мәселелердің барлығы Еуропадағы дәрігерлер мен басқа да денсаулық сақтау қызметкерлерін еңбек жағдайларын жақсартуға тырысып, ереуілдер жасауға мәжбүр етеді.

Германия "бірінші дәрежелі" қызмет көрсетуді талап етеді

Қаңтарда Германияның мемлекеттік университеттік ауруханаларының мыңдаған дәрігерлері аурухана басшылығымен Ұжымдық келіссөздер сәтсіз аяқталғаннан кейін ереуілге шықты.

Солтүстік Ганновердегі Marburger Bund кәсіподағы ұйымдастырған "ескерту ереуіліне" 5000-ға жуық дәрігер қосылды, деп хабарлады кәсіподақ.

Кәсіподақ жалақыны 12,5% көтеруді және университеттік ауруханалардың 20000 дәрігері үшін түнгі, демалыс және мереке күндері жұмыс сыйақыларын көбейтуді талап етті.

Олар наурыз айында мемлекеттік ауруханалар басқаратын 16 федералды жермен келіссөздердің төртінші раунды сәтсіз аяқталғаннан кейін қайтадан көшеге шықты. Marburger Bund мәліметтері бойынша, бұл жолы Германиядағы 23 мекеменің 7000-ға жуық дәрігері әртүрлі бейбіт демонстрацияға қатысты.

Marburger Bund - тың екінші төрағасы Андреас Ботцлар:" біз университеттік медицина дәрігерлердің жалақысы мәселесінде байқалмай қалады деп келісе алмаймыз", - деді.

Словенияда тарихтағы ең ұзақ дәрігерлер ереуілі өтті

Қаңтар айында Словенияның мемлекеттік денсаулық сақтау қызметінде жұмыс істейтін дәрігерлер мен стоматологтар ереуілге шықты, бұл ел тарихындағы ең ұзақ болды.

Олар үкіметке бұрын ұсынылған Денсаулық сақтау реформасы бойынша өз міндеттемелерін орындауды талап етті.

2023 жылы дәрігерлер мен стоматологтар кәсіподағы Fides Үкіметпен Денсаулық сақтау қызметкерлері үшін мемлекеттік сектордағы жалақы шкаласында бөлек кезең құру туралы келісімге қол қойды, бірақ бұл ешқашан орындалмады.

"Қызметкерлер мемлекеттік мекемелерден кетеді, ал жақсы педиатрлар мемлекеттік секторға көмектесуге дайын болғаны үшін жазаланады", - деді Fides Президенті Дамиан Полха мәлімдемесінде. "Реформалар туралы уәделер орындалмай қалады, ал денсаулық сақтау туралы заңдарды мүлдем білмейтіндер жазады".

Үкімет "Денсаулық сақтау жүйесінің тұрақты жұмысына кепілдік беру үшін"ереуіл кезінде ең аз жұмыс уақытын белгілейтін Денсаулық сақтау туралы Заңға түзетулер енгізу туралы ұсыныс қабылдады.

Fides мұндай шараның заңдылығына күмән келтіру үшін Словенияның Конституциялық сотына жүгінді. Кәсіподақтың пікірінше, ол"дәрігерлердің ереуілге шығу құқығын одан әрі шектейді".

Жақында, тамыз айында кәсіподақ Словения Үкіметіне медициналық кәсіпті қорғау үшін қосымша ереуіл талаптары туралы хабарлады.

Дәрігерлер 2023 жылдың 5 қаңтарында бейсенбіде Париждегі Пантеон алдындағы ұлттық ереуілге қатысты.

Францияда даулы реформа

Францияда бұл шара медицина студенттерінің наразылығын тудырды: биыл күзде кіші дәрігерлер үшін 1510 бос орын болады.

Шілдеде жарияланған үкіметтің ресми деректеріне сәйкес, биылғы жылы тек 7 974 бос жұмыс орны ашылады, ал 2023 жылы 9 484 жұмыс орны болған.

Францияда кіші дәрігерлер немесе "медицинадағы интерндер" -бұл 12-нің алтыншы жылын аяқтаған медициналық студенттер. Олар толық уақытты ауруханада немесе басқа медициналық мекемеде аға дәрігердің басшылығымен жұмыс істейді, сонымен бірге оқуын жалғастырады.

"Біз бәріміз өте қорқамыз.  Ауруханаларда жұмыс істеу өте қиын, бұл кіші дәрігерлерден үлкен психикалық және физикалық күш салуды талап етеді", - дейді Мари, медицина институтында алтыншы жылды аяқтайды. "Енді күзде біз азаямыз, ал жүктеме азаймайды".

Үкіметтің айтуынша, Бос орындар саны азайды, өйткені орын алу үшін конкурстық қабылдау емтихандарына қатысқан үміткерлер саны да азайды.

Сонымен Еуропа медицина саласы бойынша кадрлық дағдарысты басынан кешуде. Кәрі құрлықта да медицина мамандарының жүктемесінің көптігі, жалақының аздығы, дәрігерлердің жетіспеушілігі өте күрделі жағдай болып тұрған көрінеді. Бұл  мәселенің  жуық  арада шешілуді  де  неғайбыл  болуда.