Ғалымдар қартаюдың  адам  миына  терең  әсер  ететінін  анықтады

Қартаю адамның миына терең әсер ететіні белгілі. Адам миының жасушаларының құрамы мен ген экспрессиясының өзгеруіне, сондай-ақ гендер мен қоршаған орта факторларының өзара әрекеттесу аспектілерін өзгертуге әкеледі. Өткені нейроғылымдық зерттеулер қартаюға байланысты көптеген молекулалық өзгерістерді анықтағанымен, жасына байланысты және нейрондардың белгілі бір популяцияларына әсер ететін генетикалық факторларды анықтады.

Шыбындарда, тышқандарда, приматтарда және адамның ми тінінде бір жасушалы немесе бір ядролы РНҚ секвенциясы мен генетикалық эксперименттік әдістерді қолдаы.

Мысалы қартаю процесі тышқан мен адамның миындағы глиальды жасушаларға әсері бар. Модификацияланған хроматин ақуыздары арасындағы байланыстарды және ДНҚ метилденуінің әртүрлі тіндердің қартаюына әсерін ашты.

Жақында Сан-Диегодағы Калифорния университетінің (UC) және Салк институтының ғалымдары жас пен жыныстың жеке жасушалар деңгейінде адам қыртысының нейрондарына қалай әсер ететінін жақсырақ түсінуге бағытталған зерттеу жүргізді. Олардың Neuron журналында жарияланған нәтижелері қартаюдың адам миы жасушаларының әртүрлі түрлеріндегі жасуша құрамына, ген экспрессиясына және ДНҚ метилденуіне қалай әсер ететіні туралы жаңа түсініктерді ұсынды. Сонымен қатар әйелдер мен ерадамдардағы ген экспрессиясы мен ДНҚ метилденуі арасындағы айырмашылықтарды көрсетеді.

Зерттеушілер жүргізген талдаулар синаптикалық функцияға қатысатын гендердің экспрессиясы жасына қарай төмендейтінін көрсетті. Бұл гендердің реттелуінің төмендеуі адамның ДНҚ-сына метил тобының қосылуына әкелетін эпигенетикалық модификация ДНҚ метилденуінің жоғарылауымен бірге жүретіні анықталды.

Ғалымдар ген экспрессиясында да, ДНҚ метилденуінде де жыныстық айырмашылықтарды байқады. Донор ер мен әйелдердің маңдай қыртысында бірдей жасуша түрлері болғанымен, олар кейбір гендердің еркектерде айқынырақ екенін анықтады (мысалы, PDIA2), ал LINC01115 РНҚ гендердің әйелдерде басым екені көрінді.