«Қазақстандық Атом электр станциялары» ЖШС-нің жетекші инженері Асуан Сиябековтің ойынша, қазір АЭС тақырыбы өте маңызды мәселеге айналып отыр.

– Қоғамда «АЭС керек пе, жоқ па?» деген сұрақ өзекті. Біз қазір әр аймақта жария талқылаулар өткізіп, елге атом энергетикасының артықшылықтары туралы түсіндіріп жатырмыз. Елімізде электр энергиясын генерациялайтын жабдықтардың 70 пайыздан астамы тозған. Әлем елдері мен Еуропалық одақ жасыл энергетиканы қолдау мақсатында көміртектің ауаға таралуын азайтуды көздеді. Осыны ескерсек, халықты үздіксіз электр қуатымен қамтамасыз ету үшін АЭС салуға тура келеді әрі бұл тиімді нұсқа, – дейді сарапшы.

Маманның айтуынша, Қазақстанда АЭС салынар болса, ол экономиканың барлық саласына, ғылымға, білімге, әлеуметтік салаға оң әсерін тигізеді. Жоғары технологиялардың жедел дамуына мүмкіндік береді. Сондай-ақ сарапшы бұл мақсатқа қанша қаржы жұмсалуы мүмкін екенін болжады.

– 2800 МВТ-қа дейінгі екі блоктан тұратын АЭС құрылысының құны шамамен 10-12 млрд долларға дейін жетуі мүмкін. Келешекте техникалық-экономикалық негіздеме кезінде АЭС құрылысына кететін сома нақты есептелетін болады, – деді Асуан Сиябеков.

Ал АЭС салынатын жерге келетін болсақ, ол үшін екі аумақ – Алматы облысы, Жамбыл ауданындағы Үлкен кенті мен Абай облысы, Курчатов қаласының аумағы қарастырылған. Параметрлер бойынша, АЭС салу мүмкіндігі жағынан екі аудан да іс жүзінде тең саналуда. Алайда Үлкен ауылының бірқатар инфрақұрылымдық артықшылықтары бар екен.

– Балқаш ЖЭС-нің іске асырылмаған жобасының алаңы бар. Бұл алаң ірі энергия объектісін салу үшін белгілі бір дайындықтан өткен. Атап айтқанда, жабдықталған жұмыс кенті салынып, ауыз су дайындаудың өнеркәсіптік қондырғысы орнатылған, алаң тегістеліп, негізгі жабдықтар мен су жинау үшін аяқталмаған іргетасы бар шұңқыр қазылып тұр. Бұл инфрақұрылым АЭС жобасында пайдалануға жарамды. Осы параметрлерді ескеріп, Қазақстанның оңтүстігінде Үлкен ауылы ауданында қуаты 1,4 ГВт-қа дейінгі және жалпы қуаты 2,8 ГВт болатын екі блокты АЭС салу ұсынылып отыр, – деп толықтырды сарапшы.

Экологиялық жағын ескерсек, АЭС-тың қоршаған ортаға зиян келтірмеуі – ең басты артықшылық. Асуан Сиябековтің сөзінше, бұл көзқарасты Атом қуаты халықаралық агенттігі де зерттеулер арқылы растаған. Алаңды таңдау кезінде АЭС орналасатын потенциалды аудандардың гидрометеорологиялық жағдайы бағаланып, желдің жылдамдығы мен бағыты туралы да деректер зерттеліпті.

– Қауіпсіздік үшін сейсмика және су тұтыну мәселелері мұқият қаралды. АЭС-тың заманауи технологиялары, мысалы, құрғақ градирняларды пайдалану су тұтыну көлемін азайтуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, АЭС қоршаған ортаны мұнай, газ, түтін мен күл сияқты заттармен ластамайды. Бұл туралы әлемде көпжылдық тәжірибе бар, – деп түйіндеді сарапшы.

Расымен де Атом электр станциясын қолданатын елдерде реактор маңында балық аулаудан жарыстар ұйымдастырылады. Радиациалық әсердің жоқтығына көз жеткізу үшін жарыс кезінде ауланған балықтарға радиологиялық зерттеулер жасалады.

Не десек те осы жылы Қазақстан АЭС-ке байланысты біржақты көзқарас қалыптастыруы тиіс. Ол жалпыхалықтық референдум нәтижесінде белгілі болады.

https://kaz.inform.kz/