Кофе қымбаттады. Бұған не себеп?

Қазақстанда кофе қысқа уақыт ішінде көпшіліктің сүйікті сусынына айналып үлгерді.  Расында оның хош иісі алғашқы дәмнен-ақ адамды баурап алады.

 Енді, өзіңіздің сүйікті кофеханаңызға кіріп, капучиноға тапсырыс беріп, оның бір жыл бұрынғыдан 40%-ға қымбаттап кеткенін байқағаныңызды елестетіп көріңіз. Сонда қалай?

Бұл жаңа сәнді сусын ба? Олай емес. 2025 жылы әдемде кофе бағасының шарықтап кеткені сонша, ол шын мәнінде өалтаны қағатын сән-салтанатқа айналыпты.

Фото: pixabay.com.

 Енді неге бұлай болғанын анықтап көрейік.

 Кофенің әлемдік нарықтағы бағасы күрт өсті. Өткен айда рекордтық көрсеткішке жетті. Дүниежүзілік кофе ұйымының дерегі бойынша бір фунт кофе дәнінің орташа құны қаңтарда 310 долларға жеткен. Бұл теңгемен 153 мыңдай болады. Көрсеткіш былтырғы жылмен салыстырғанда 76%-ке көп. 

 Бағаның күрт қымбаттауына ауа райының қолайсыздығы себеп. Кофе өндіруші ірі елдерді құрғақшылық жайлап, оның өнімділігі төмендеген. Бразилия кейінгі 70 жылда болмаған құрғақшылыққа тап болды. Ал Вьетнам жауын-шашын мен су тасқынынан зардап шекті.  

Ауа райы кінәлі ме? Әрине! Бірақ тек ол емес...

 Әрине, бағаның қымбаттауына кофенің негізгі жеткізушілері Бразилия немесе Вьетнамдағы ауа райының қолайсыздығы кінәлі деп есептеуге де болар еді. Расында солай: құрғақшылық пен су тасқыны кесірінен кофенің өнімділігі төмендеді, әсіресе Бірақ бұл бірінші рет пе?

 Жоқ. Ауа райы катаклизмдері үнемі болып тұрады, бірақ мұндай бағаның күрт құбылуы бұрын-соңды болмаған. Ендеше бұл тек ауа-райына байланысты емес ойлауға болатын шығар.

Фото: pixabay.com.

 Импорт, доллар бағамы және басқа да қиындықтар

 Қазақстанға кофе әлемнің түкпір-түкпірінен жеткізіледі, сондықтан оның құны валюта бағамына байланысты. Доллар қымбаттайды, теңге құлдырайды дегендей, ал  жеткізушілер шығынға батпас үшін бағаны көтереді.

 Содан кейін логистика бар. Елестетіңіз: кемелер, контейнерлер, кеден, мыңдаған шақырымға созылған ұзақ жол. Тасымалдау шамалы кідірсе дән бағасы  қымбаттайды.

 Тасымалдың кешеуілдеінен дән қымбаттады делік, Ал кофенің бағасы ше?

Шикізат бағасының шамалы көтерілуі кофеханалардағы бағаға айтарлықтай әсер етпеуі керек сияқты. Бірақ бұл жерде жасырын шығындарды ескеру керек.

 ☕ Үй-жайды жалға алу қымбаттауда.

☕ Баристалардың жалақысын да көтеру керек.

☕ Электр энергиясы, су, қаптама – мұның бәрі инфляциямен бірге қымбаттап барады.

 Нәтижесінде, бұршақ тек 20%-ға қымбаттаса да, сүйікті латте 40%-ға қымбаттауы мүмкін!

 Біз кофені аз ішуіміз керек пе? Әлде басұа жолын іздеуіміз керек пе?

 Сірә, екі нұсқаны да қарастыру керек. Алматыдағы кейбір кофеханалар қазірдің өзінде кофенің сирек сорттары ұсынудан бас тартып, таңдауды қысқартып жатыр. Ал кейбір адамдар тіпті кофені мәзірінен алып тастап, онын орнын шай, какаомен толтыруға көшкен сыңайлы.

Фото: pixabay.com.

 Сонымен, қорытынды қандай?

2025 жылы кофе бағасының көтерілуі уақытша құбылыс емес, ұзақ мерзімді үрдіс. Таңертеңгі шыныаяқ эспрессодан бас тартуға дайын болмасаңыз, бұршақтарды алдын ала сатып алып, сүйікті сусыныңызды үйде дайындауды үйреніңіз.

Айтпақшы, қызық факт: 20 ғасырдың ортасында КСРО-да кофе тапшы болды, ал адамдар одан шығудың жолын іздеп қолдан сусын жасауға көшкен еді.

 Сіз өзіңіздің сүйікті кофеңіз үшін көбірек төлеуге дайынсыз ба? Немесе шәй немесе какоға ауысасыз ба?