50 күн, 30 қала: Евразияны өзгертіп жатқан экспедиция

«Еуразия жүрегіне саяхат» халықаралық экспедициясы Қазақстанды, Ресейді, Қырғызстанды, Өзбекстанды және Тәжікстанды қамтитын ауқымды жобаны білдіреді. Экспедиция маршруты 30-дан астам қаланы қамтып, 8 000 шақырымнан астам қашықтықты қамтиды. Ресей Федерациясының Қазақстан Республикасындағы елшілігінің мәліметі бойынша, экспедиция 50 күнге созылады, осы уақыт ішінде қатысушылар ғылыми сессиялар, бизнес-форумдар, мәдени іс-шаралар және білім беру кездесулерін өткізеді. Жобаға ғалымдар, кәсіпкерлер және жастар арасындағы қоғамдық пікір көшбасшылары да бар жалпы 70-тен астам адам қатысады. Экспедицияның мақсаты – мемлекетаралық ынтымақтастықты нығайту, ғылыми және іскерлік әлеуетті дамыту, сондай-ақ өңірдің мәдени және тарихи мұрасын кеңінен насихаттау.

Экспедицияның географиялық ауқымы өте кең: 8 000 шақырымнан асатын маршрут Орталық Азия мен Ресейдің ірі қалаларын қамтиды. Қазақстан аумағында экспедиция Алматы, Нұр-Сұлтан, Қарағанды, Шымкент сияқты елорда мен өңірлік мәдени-экономикалық орталықтарға келеді. Ресейде жол Сібір мен Орал аймақтары арқылы өтеді: Новосибирск, Екатеринбург, Омск қалаларын және Еуропалық бөліктегі Қазан мен Самараны қамтиды. Қырғызстанда қатысушылар Бішкек пен Ошты аралайды, Өзбекстанда – Ташкент, Самарқанд, Бухара, ал Тәжікстанда – Душанбе мен Хуҷанд қалаларында болады. Қалалардың таңдалуы олардың тарихи, экономикалық және мәдени маңыздылығына негізделген, бұл қатысушыларға өңірдің алуан түрлілігін талдауға мүмкіндік береді.

Экспедиция аясында өткізілетін ғылыми сессиялар Еуразия өңірінің өзекті мәселелері мен даму перспективаларын талқылауға бағытталған. Болжам бойынша, бес елдің жетекші ғылыми орталықтарынан келген 35 ғалым қатысады. Негізгі тақырыптар – тұрақты даму, климаттық өзгерістер, экономиканы цифрландыру және биоалуантүрлілікті сақтау. Мысалы, Алматыда Орталық Азиядағы су ресурстарын басқару мәселелеріне арналған сессия жоспарланған, бұл өңірде су тапшылығы жағдайында аса маңызды. Біріккен Ұлттар Ұйымының мәліметі бойынша, Орталық Азияда 20 миллионнан астам адам тұщы суға шектеулі қолжетімділікпен бетпе-бет келеді, бұл талқылауларды қаншалықты сындарлы ететінін көрсетеді.

Маршруттағы 12 қалада өтетін бизнес-форумдар қатысушы елдердің экономикалық байланыстарын нығайтуға арналған. 2024 жылы Қазақстан мен Ресей арасындағы тауар айналымы 26 миллиард АҚШ долларын құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 7% артық. Өзбекстан мен Қазақстан арасындағы өзара сауда да өсіп, 2024 жылы 4,5 миллиард долларға жетті. Форумдарда бес елдің кәсіпкерлері бірлескен инвестициялық жобалар перспективаларын, оның ішінде көлік инфрақұрылымын дамыту мен сауданы цифрландыруды талқылайды. Мысалы, Ташкентте шекарааралық электрондық коммерцияны дамытуға арналған сандық платформаларды интеграциялау форумы ұйымдастырылады, бұл сарапшылар болжамына сәйкес алдағы бес жылда сауда көлемін 15–20% арттыруы мүмкін.

Экспедиция бағдарламасына енгізілген мәдени іс-шаралар өңірдің тарихи және мәдени мұрасын жария етуге бағытталған. Әрбір 30 қалада ұлттық дәстүрлерді таныстыратын көрмелер, концерттер мен шеберлік-сыныптар өтеді. Мысалы, Самарқандта Ұлы Жібек жолының тарихына арналған көрме ұйымдастырылады – бұл жол ғасырлар бойы Шығыс пен Батысты байланыстырып келген. ЮНЕСКО мәліметі бойынша, Самарқанд дүниежүзілік мұра объектілері тізіміне енген, бұл оның мәдени орталық ретіндегі маңыздылығын айқындайды. Бішкекте қырғыз музыкасы мен билері фестивалі өтеді, оған шамамен 5 000 көрермен қатысады. Мұндай шаралар мәдени диалогты нығайтып, өңірге деген қызығушылықты арттырады.

Білім беру кездесулері жастарға арнап ұйымдастырылып, 25 қоғамдық пікір көшбасшысы қатысатын дәрістер, семинарлар мен пікірталастардан тұрады. Ұйымдастырушылардың мәліметі бойынша, шараларға шамамен 3 000 студент пен жас маман қатысады. Негізгі назар жаһандану жағдайында қажет дағдыларды дамытуға аударылады: цифрлық сауаттылық және мәдениаралық коммуникация. Мысалы, Душанбе қаласында жасыл технологиялар саласындағы стартаптарды дамытуға арналған семинар өтеді, бұл тұрақты даму жаһандық трендтеріне сай келеді. Дүниежүзілік банктың бағалауынша, Орталық Азияда 15–24 жас аралығындағы жастар жалпы халықтың шамамен 20%-ын құрайды, сондықтан мұндай бастамалар өңір болашағына маңызды үлес қосады.

Экспедиция логистикасы – маршруттың ұзақтығы мен түрлі географиялық ахуалдарды ескере отырып, күрделі міндет. Қатысушыларды тасымалдау үшін автобус, пойыз және әуежай рейстері пайдаланылады, бұл экологиялық ізді азайтуға мүмкіндік береді. Алдын ала есептеулер бойынша, экспедицияның жалпы көміртегі ізі шамамен 50 тонна CO₂ құрайды, бұл энергия тиімді көлік түрлерін қолдану нәтижесінде ұқсас іс-шаралармен салыстырғанда 30% төмен. Сонымен қатар, ұйымдастырушылар шараларды цифрлық платформалар арқылы тікелей беру ұйымдастырып, әртүрлі елдерден 100 000-нан астам онлайн-қатысушыны тартуды көздейді.

Жоба мемлекеттік және жекеменшік дереккөздер есебінен қаржыландырылады. Ресейдің Қазақстандағы елшілігінің мәліметі бойынша, экспедицияның жалпы бюджеті шамамен 5 миллион АҚШ долларын құрайды. Негізгі демеушілер – бес елдің мәдениет және туризм министрліктері, сондай-ақ «Газпром» және «ҚазМұнайГаз» сияқты ірі компаниялар. Жекеменшік инвестициялар жалпы бюджеттің шамамен 40%-ын құрап, бизнестің жобаны қолдауға деген жоғары қызығушылығын көрсетеді. Бұл қаражат шараларды ұйымдастыруға, тасымалдауға, қатысушыларды орналастыруға және экспедицияны танымал етуге арналған мультимедиалық контент жасауға жұмсалады.

«Еуразия жүрегіне саяхат» экспедициясы өңір үшін маңызды оқиғаға айналуға мол мүмкіндікке ие. Ол елдердің арасындағы байланыстарды нығайтып, ғылыми және экономикалық ынтымақтастықты дамытуға, сонымен қатар мәдени мұраны насихаттауға ықпал етеді. Ұйымдастырушылар мәліметіне сәйкес, жобаға тікелей қатысу және медиа жариялымдар арқылы 1 миллионнан астам адам тартылмақ. Климаттың өзгеруі мен экономикалық тұрақсыздық сияқты ғаламдық сын-қатерлер жағдайында осындай бастамалар бірлескен шешімдер іздеуге маңызды рөл атқарады.

Жобаның геосаяси мәні де зор. Орталық Азия мен Ресей тарихи түрде тығыз экономикалық және мәдени байланыстарға ие, ал экспедиция әрі қарай ынтымақтастықтың маңыздылығын айқындайды. 2024 жылы Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) кіретін Қазақстан, Ресей және Қырғызстан елдерінің жиынтық ЖІӨ-сі 2,4 триллион долларды құрады, бұл әлемдік ЖІӨ-нің шамамен 3%-ын құрайды. Осы елдер арасындағы ынтымақтастықты нығайту өңірдегі экономикалық өсім мен тұрақтылықты одан әрі дамытуға ықпал етуі мүмкін.

Дегенмен жоба бірқатар қиындықтарға тап болады. 30 қалада шекараны кесіп өту мен іс-шараларды үйлестірумен байланысты логистикалық қиындықтар жоғары деңгейдегі ұйымдастыруды талап етеді. Сонымен қатар, елдер арасындағы заңнамалар мен әкімшілік процедуралардың әртүрлілігі кейбір бастамаларды жүзеге асыруды қиындатуы мүмкін. Мысалы, Өзбекстан мен Тәжікстанда ірі іс-шараларды өткізуге қатаң ережелер бар, бұл қосымша келісімдерді қажет етеді. Дегенмен ұйымдастырушылар мұқият алдын ала дайындау арқылы осы тәуекелдерді азайтатынына сенімді.

«Еуразия жүрегіне саяхат» экспедициясы ғылымды, бизнесті, мәдениетті және білім беру салаларын біріктіретін бірегей жоба болып табылады. 30-дан астам қала мен 8 000 шақырымдық маршрутты қамтып, ол өңірдің жаһандық маңызы бар орталық ретінде әлеуетін көрсетеді. 70-тен астам ғалым, кәсіпкер және жастар көшбасшысының қатысуы, сондай-ақ 50 күнде 50-ден астам шара өткізу жобаның амбициясын айқын бейнелейді. Экспедиция тек мемлекетаралық байланыстарды нығайтып қана қоймай, тұрақты даму мен цифрландыру сияқты ғаламдық сын-қатерлерді шешуге де үлес қосады. Экспедицияның табысты жүзеге асуы Еуразия өңіріндегі тиімді халықаралық ынтымақтастықтың үлгісі бола алады.

https://bugin.info/